Unutulma Hakkı ve KVKK Mevzuatı: Kişisel Verilerin Korunmasında Kritik Adımlar
Kişisel verilerin korunması, dijital çağda hem bireylerin mahremiyetini hem de kurumların hukuki sorumluluklarını doğrudan etkileyen bir konudur. Türkiye’de bu alanda en önemli yasal dayanak 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’dur (KVKK). Bu kanun, kişisel verilerin hukuka uygun şekilde işlenmesini, saklanmasını ve gerektiğinde silinmesini düzenler. Özellikle internet ortamında yayılan bilgiler nedeniyle bireylerin itibarının zedelenmesi veya özel hayatının ihlal edilmesi durumlarında unutulma hakkı, temel bir koruma mekanizması olarak öne çıkar.
Unutulma Hakkı Nedir?
Unutulma hakkı, bireylerin geçmişte hukuka uygun şekilde yayımlanmış ve doğru olan kişisel verilerinin, zamanla güncelliğini yitirmesi ya da artık kamusal bir yarar taşımaması sebebiyle dijital ortamlardan kaldırılmasını talep etme hakkıdır. Bu hak, bireylerin özel hayatlarının gizliliğini koruma altına alırken aynı zamanda dijital ayak izlerinin kontrolünü de sağlamaktadır.
Unutulma hakkı, özellikle arama motorları gibi dijital bilgi kaynakları üzerinden bireylerin isimleriyle yapılan sorgularda çıkan sonuçların kaldırılmasını içerir. Türkiye’de bu hak, Anayasa’nın 20. maddesi ve KVKK’nın 4., 7. ve 11. maddeleri ile yasal bir zemine oturtulmuştur.
Kanuni Dayanaklar
Unutulma hakkı, kişisel verilerin korunması hukukunun önemli bir parçasıdır. Bu kapsamda başlıca yasal dayanaklar şunlardır:
Anayasa’nın 20. Maddesi:
“Herkes, kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak, kişisel verilerin silinmesini veya yok edilmesini talep etme hakkını da içerir.”
KVKK’nın 4. Maddesi:
Kişisel verilerin doğru, güncel, belirli, meşru amaçlarla ve ölçülülük ilkesine uygun olarak işlenmesi gerekliliğini belirtir.
KVKK’nın 7. Maddesi:
İşlenmesini gerektiren sebeplerin ortadan kalkması durumunda kişisel verilerin silinmesi, yok edilmesi veya anonim hale getirilmesini düzenler.
KVKK’nın 11. Maddesi:
İlgili kişiye, kendisine ait kişisel verilerin silinmesini, düzeltilmesini veya yok edilmesini talep etme hakkı tanır.
Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nun 2020/481 Sayılı Kararı
Kişisel Verileri Koruma Kurulu (KVKK Kurulu), 23 Haziran 2020 tarihli ve 2020/481 sayılı kararında, unutulma hakkı çerçevesinde önemli bir değerlendirmede bulunmuştur. Karar, arama motorlarında isim ve soy isim ile yapılan aramalarda çıkan sonuçların silinmesi yönündeki talepleri kapsamaktadır.
Kurul, arama motorlarının bu verileri indeksleme ve yayımlama sürecinde “veri sorumlusu” sıfatını taşıdığına dikkat çekmiştir. Böylece arama motorları, işledikleri kişisel verilerden doğrudan sorumlu tutulmaktadır.
Arama Motorlarının Sorumluluğu
Google, Bing gibi arama motorları, bireylerin isimleriyle yapılan aramalarda çıkan içerikler nedeniyle KVKK kapsamında veri sorumlusu kabul edilmektedir. Bu bağlamda:
- Arama motorları, kişisel verileri indekslediklerinde veri işleme faaliyeti gerçekleştirmiş olurlar.
- Bu işleme faaliyeti KVKK’nın 3. ve 5. maddeleri çerçevesinde değerlendirilir.
- Arama sonuçlarının güncelliğini kaybetmesi, doğruluğunu yitirmesi veya kamu yararı taşımaması durumunda, bireylerin silme talebi meşru kabul edilir.
Başvuru Süreci
Unutulma hakkı kapsamında bir birey, aşağıdaki adımları izleyerek başvuruda bulunabilir:
- İlk Başvuru: Kişi, arama motoruna doğrudan başvurarak, kendisiyle ilgili kişisel verilerin kaldırılmasını talep eder.
- Yanıt Süreci: Arama motoru talebi reddeder veya 30 gün içinde yanıt vermezse, birey Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na şikayette bulunabilir.
- Kurul İncelemesi: Kurul, başvuruyu değerlendirirken çeşitli kriterleri dikkate alır ve gerekirse içeriğin arama sonuçlarından kaldırılmasına karar verir.
Değerlendirme Kriterleri
KVKK Kurulu’nun kararına göre, unutulma hakkı talepleri değerlendirilirken aşağıdaki ölçütler dikkate alınmaktadır:
- Kişinin kamuoyunca tanınan bir figür olup olmaması
- Aranan bilginin güncelliği ve doğruluğu
- İçeriğin haber niteliği taşıyıp taşımadığı
- Bilginin yayılmasının kamu yararı taşıyıp taşımadığı
- Aramanın kişisel veriler açısından orantılı olup olmadığı
Verilerin Silinmesi, Yok Edilmesi ve Anonimleştirilmesi
KVKK’nın 7. maddesi gereğince, unutulma hakkı kapsamında şu üç yöntemle kişisel veriler işlenemez hale getirilir:
- Silme: Verinin sistemden tamamen kaldırılması
- Yok Etme: Fiziksel ya da dijital ortamda verinin geri getirilemeyecek şekilde imha edilmesi
- Anonimleştirme: Verinin, hiçbir şekilde belirli bir kişiye ait olduğu tespit edilemeyecek hale getirilmesi
Uluslararası Perspektif: ABAD ve Google İspanya Kararı
Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD), 2014 yılında verdiği “Google İspanya” kararı ile unutulma hakkının dijital ortamlarda nasıl uygulanacağına dair emsal bir içtihat oluşturmuştur. Bu karara göre:
- Arama motorları, arama sonuçlarında yer alan kişisel verilerin “gereksiz, geçersiz veya aşırı” olması durumunda bu verileri silmekle yükümlüdür.
- Bireyler, isimleriyle yapılan aramalarda çıkan sonuçların kaldırılmasını talep edebilir.
- Bu hak, ifade özgürlüğü ve bilgi edinme hakkı ile denge içinde değerlendirilmelidir.
Türkiye’deki KVKK düzenlemeleri ve 2020/481 sayılı karar, ABAD kararlarıyla paralel bir yaklaşıma sahiptir. Bu da, uluslararası hukukla uyumlu bir veri koruma sisteminin inşa edildiğini göstermektedir.
İşletmeler İçin KVKK Danışmanlığı: Unutulma Hakkı ve Ötesi
Unutulma hakkı sadece bireyler için değil, işletmeler için de son derece önemlidir. Müşteri verilerinin korunması, veri güvenliği politikalarının oluşturulması, veri imha prosedürlerinin belirlenmesi gibi konularda uzman desteği alınması gerekmektedir.
Prestij Marka Tescil ve Danışmanlık Ofisi olarak, işletmenizin KVKK yükümlülüklerine tam uyum sağlaması için kapsamlı hukuki danışmanlık hizmeti sunuyoruz. Hizmetlerimiz arasında:
- KVKK uyum projelerinin hazırlanması
- Veri envanteri oluşturulması
- Kişisel veri saklama ve imha politikalarının hazırlanması
- Unutulma hakkı başvurularında rehberlik
- Veri sorumlusu eğitimleri
bulunmaktadır.
Neden Profesyonel Destek Almalısınız?
✔️ Veri ihlali risklerini azaltmak
✔️ İtibarınızı ve müşteri güvenliğini korumak
✔️ Yasal yaptırımlardan kaçınmak
✔️ Ulusal ve uluslararası mevzuata uyum sağlamak
Eğer siz de işletmenizin KVKK’ya tam uyumlu olmasını ve unutulma hakkı gibi kritik konularda doğru adımlar atmasını istiyorsanız, bizimle hemen iletişime geçebilirsiniz.
KVKK danışmanlık hizmetimiz sayesinde hem bireysel hem kurumsal veri güvenliğinizi en üst seviyeye çıkarabilir, yasal yükümlülüklerinizi eksiksiz şekilde yerine getirebilirsiniz.
